Pojęcie i zakres publicznego prawa gospodarczego

Termin „publiczne prawo gospodarcze” ma wiele znaczeń. Najczęściej określa się nim jedną z dziedzin (gałęzi) prawa lub jedną z dyscyplin naukowych. Podział prawa na gałęzie doprowadził do wyodrębnienia podstawowych gałęzi prawa, takich jak m.in.: prawo konstytucyjne, cywilne, administracyjne, finansowe, pracy i karne. Publiczne prawo gospodarcze nie stanowi jednak podstawowej gałęzi prawa, przede wszystkim z uwagi na to, iż obejmuje swoim zakresem normy będące wynikiem zastosowania różnych metod regulacji, głównie zaś cywilnej i częściowo administracyjnej.

Na podstawową gałąź prawa, jaką jest prawo cywilne, składają się normy prawne regulujące stosunki majątkowe oraz dotyczące ochrony dóbr osobistych (np. nazwisko, cześć, wizerunek, autorstwo). Ochrona tych dóbr pozostaje w ścisłym związku z interesem majątkowym.

Natomiast prawo administracyjne reguluje działalność administracji publicznej (rządowej i samorządowej) powołanej do realizacji obowiązującego prawa i dbania o ogólny interes społeczeństwa. Prawo administracyjne, jako podstawowa gałąź prawa, jest gałęzią prawa bardzo rozbudowaną. W jego skład wchodzą normy prawne regulujące działalność organów administracji, ich system, proces administrowania oraz procedury administracyjne.

W polskim publicznym prawie gospodarczym występują głównie normy cywilnoprawne, odznaczające się autonomicznym i równorzędnym traktowaniem stron pod względem prawnym. Jest to cywilnoprawna metoda regulacji, a obok nich także normy administracyjnoprawne lub finansowo- prawne, odnoszące się do stosunków prawnych, w których organy administracji gospodarczej i finansów występują wobec podmiotów prawa (przedsiębiorców) z pozycji władczych. Jest to administracyjnoprawna metoda regulacji. Szerzej na temat sfer regulacji prawnej zob. w podrozdziale 5.

Podział prawa pozytywnego (stanowionego) na podstawowe gałęzie nie jest podziałem jedynym. Obok niego występuje również podział prawa na takie dziedziny, które grupują normy prawne regulujące określoną sferę działalności ludzkiej (np. obrót dewizowy, celny, działalność giełd pieniężnych, spółek, transport, rolnictwo lub górnictwo). Na podstawie tego kryterium prawo dzieli się na kompleksowe gałęzie.

Publiczne prawo gospodarcze ujmuje więc tę część przepisów prawnych, które należą do wielu gałęzi prawa regulujących prawny ustrój przedsiębiorców i nawiązywany między nimi obrót gospodarczy oraz stosunki prawne powstające w wyniku ingerencji państwa w działalność gospodarczą.