Traktat z Maastricht

W porządku prawnym Unii Europejskiej funkcję prawodawczą pełnią Rada, Parlament i Komisja. Komisja jest jedynym organem uprawnionym do przedstawiania propozycji projektów aktów normatywnych i inicjowania działań legislacyjnych. Jeśli więc odnośny traktat – jako prawo pierwotne UE – przyznaje Radzie lub Parlamentowi Europejskiemu wspólnie z Radą prawo podjęcia decyzji, to organy te mogą podejmować działania prawodawcze wyłącznie z inicjatywy Komisji.

Uchwalone akty normatywne wymagają odpowiedniej procedury uwierzytelnienia. W swoich regulaminach porządkowych organy te wprowadziły wiele przepisów dotyczących wymogów formalnych, zarówno ogłoszenia jak i wejścia w życie danego aktu prawnego. I tak np. art. 11 regulaminu EURATOM). Natomiast art. 14 traktatu paryskiego z 18 kwietnia 1951 r. o utworzeniu Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali (w skrócie EWWiS) przewidywał jedynie trzy kategorie źródeł prawa wtórnego, a mianowicie decyzje, zalecenia i opinie.

Po wejściu wżycie 1 listopada 1993 r. traktatu z Maastricht o powołaniu Unii Europejskiej zmienił się kształt prawa wspólnotowego. Obecnie pojęcie „prawo unijne” oznacza prawo Unii Europejskiej, tj. oprócz prawa Wspólnot Europejskich – I filara wspólnotowego Unii, również prawo rządzące formami współpracy między piętnastoma państwami członkowskimi, znanymi jako II i III filar Unik]

Ta dychotomia nie zawsze jest w pełni sprawdzalna, np. akt o wyborach powszechnych do Parlamentu Europejskiego uchwalony przez Radę Unii uznawany jest za prawo pierwotne. Spośród pięciu podstawowych źródeł prawa powszechnie obowiązującego w Unii Europejskiej największy wpływ na krajowe systemy prawne poszczególnych państw członkowskich oraz najważniejsze znaczenie dla zachowania jednolitych działań tych państw mają rozporządzenia, dyrektywy i decyzje jako źródła prawa mające moc wiążącą, w odróżnieniu od opinii i zaleceń pozbawionych mocy wiążącej.