Zasada państwa demokratycznego – kontynuacja

Ponieważ nie ma jednolitego (pełnego, zamkniętego) zbioru – katalogu zasad, którym powinno odpowiadać państwo prawne, można zatem jedynie zaproponować pewien zestaw zasad, które odpowiadają temu pojęciu. Są to w szczególności:

– pierwszeństwo (prymat) prawa wobec innych norm (moralnych, obyczajowych, religijnych, politycznych) lub standardów i reguł postępowania:

– rozdzielenie funkcji i kompetencji władz państwowych:

– wymóg podstawy prawnej zawartej w ustawach dla wszelkich działań państwa wobec obywateli oraz

– zagwarantowanie obywatelom prawa do bezstronnego, niezależnego i sprawiedliwego sądu. (Podobnego zdania jest m.in. W. Sokolewicz: Państwo prawa – jego cechy i kryteria, BSA, Warszawa, sierpień 1992 r. Informacja nr 63).

Zasada państwa prawnego stanowi zatem konstytucyjnoprawne kryterium dla oceny państwowego postępowania w sferze gospodarczej. W art. Z Konstytucji RP z 2 kwietnia 1997 r. zostało wprowadzone postanowienie, że „Rzeczpospolita Polska jest demokratycznym państwem prawnym, urzeczywistniającym zasady sprawiedliwości społecznej”. W jednym przepisie zawarto trzy fundamentalne zasady.

Państwo prawne to państwo rządzone przez prawo: to państwo dające prymat ustanowionym prawom: to określone przez prawo zasady organizacji władzy państwowej oraz granic jej ingerencji w prawa jednostki: to wreszcie

Generalnie wszystkie zasady polskiego publicznego prawa gospodarczego możemy podzielić na:

– konstytucyjnoprawne zasady o podstawowym znaczeniu dla porządku gospodarczego państwa oraz

– pozakonstytucyjnoprawne zasady tego prawa o charakterze szczególnym (uzupełniającym).

Wśród konstytucyjnoprawnych zasad polskiego publicznego prawa gospodarczego wyróżniamy:

– 1. Zasadę państwa prawnego.

– 2. Zasadę państwa demokratycznego.

– 3. Zasadę sprawiedliwości społecznej.

– 4. Zasadę wolności gospodarczej.

Mamy więc katalog zasad prawa, które wynikają z treści przepisów Konstytucji RP i odnoszą się do całego porządku prawnego, a nie tylko i wyłącznie do systemu gospodarczego państwa. Z kolei do pozakonstytucyjnych zasad tego prawa zaliczamy takie zasady, jak np.: zasadę prawa własności, ochrony gospodarczych interesów publicznych, wspólnego rynku, wolności handlu i przemysłu, demokracji gospodarczej, równości wszystkich przedsiębiorców co do prawa, wolności i legalności podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej oraz poszanowania dobrych obyczajów, samodzielności gospodarczej i finansowej przedsiębiorców, solidarności gospodarczej, praw obywateli w sferze gospodarczej, wolności konkurencji i ochrony konsumentów, a także dobrowolności zrzeszania się przedsiębiorców, pracodawców, pracowników i konsumentów.

Polski katalog zasad publicznego prawa gospodarczego, ich podziały i koncepcje zbliżone są do stanowiska doktryny belgijskiej, francuskiej, niemieckiej i włoskiej – głównych państw członkowskich Unii Europejskiej.