Ustawodawstwa współczesnych państw stoją na stanowisku, że właściwie ogłoszone akty normatywne są uznane za powszechnie znane. Jest to fikcja powszechnej znajomości prawa w państwie. Przyjęcie jednak założenia przeciwnego oznaczałoby możliwość uchylania się od odpowiedzialności prawnej, co mogłoby podważyć istotę prawa i zagrozić jego prawidłowemu obowiązywaniu.

Jednakże z przyjęciem tego założenia łączy się pewne niebezpieczeństwo niesprawiedliwości prawa. Stąd też polski ustawodawca przyjmuje wyjątki od tego założenia, w sytuacjach gdy bezprawność danego czynu wyłącza odpowiedzialność karną lub cywilną sprawcy. W literaturze prawniczej używana jest w stosunku do tych okoliczności nazwa kontratypu. Do kontratypów zaliczamy m.in. obronę konieczną i stan wyższej konieczności. (Obszerniejsze rozważania na ten temat zob. zwłaszcza L. Gardocki: Prawo karne. Wyd. C. H. Beck. Warszawa 1999).

Nie ulega więc wątpliwości, że już chociażby z wymienionych względów możliwie najszersza znajomość prawa gospodarczego jest dla każdego przydatna, a w wielu sytuacjach wręcz niezbędna. Prawo w gospodarce odgrywa podstawową rolę, bowiem gospodarka nie rozwija się samoistnie. To państwo oddziaływuje na nią przez ustanawiane przepisy. Na przykład przy wyjeździe z Polski za granicę należy zaznajomić się z odpowiednimi przepisami prawa celnego i dewizowego: przed podjęciem prawidłowych decyzji gospodarczych – z przepisami ustawy z 19 listopada 1999 r. – Prawo działalności gospodarczej, a przed zarejestrowaniem spółki handlowej – z przepisami ustawy z 15 września 2000 r. – Kodeksem spółek handlowych.

Trudno także dzisiaj wyobrazić sobie człowieka biznesu (przedsiębiorcę) nie znającego głównych zasad i funkcji prawa, według których układają się stosunki prawne między ludźmi i innymi podmiotami prawa. Stąd najprostsze jest stwierdzenie, iż jakakolwiek działalność gospodarcza nie może obyć się bez należytej znajomości zasad rządzących życiem społecznym, a podstawowym zbiorem takich reguł jest obowiązujący w państwie system prawny oraz wiedza o tym, jak należy interpretować odnośne przepisy polskiego prawa w ścisłej harmonizacji z ustawodawstwem Unii Europejskiej.

I właśnie tworzenie ram prawnych do podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej oraz ingerencja państwa w procesy gospodarowania – pozwalają na zrekonstruowanie tego obszaru prawa, który określa się jako „publiczne prawo gospodarcze” lub „prawo obrotu gospodarczego” albo „prawo działalności gospodarczej”.

Leave a Reply

Nowości