Geneza integracji i źródła unijnego publicznego prawa gospodarczego

Początki współpracy Polski z państwami tworzącymi późniejszą Unię Europejską datują się od połowy 1989 r., kiedy to w Brukseli zostało otwarte polskie przedstawicielstwo dyplomatyczne. Z kolei 19 września 1989 r. w Warszawie podpisano umowę o handlu i współpracy gospodarczej. W maju 1990 r. Polska złożyła w Brukseli oficjalny wniosek o rozpoczęciu negocjacji o stowarzyszeniu ze Wspólnotami, a w czerwcu tegoż roku, jako pierwszy kraj Europy Środkowej i Wschodniej – przedstawiła projekt układu o stowarzyszeniu.

W dniu 16 grudnia 1991 r. w Brukseli nastąpiło podpisanie 10-letniego Układu Europejskiego ustanawiającego stowarzyszenie między Polską a WE i ich państwami członkowskimi (Dz. U. z 1994 r., nr 11, poz. 38). Zgoda na ratyfikację układu została wyrażona przez Sejm RP w ustawie z 4 lipca 1992 r. Na mocy art. 68 układu Polska zobowiązała się do stopniowego dostosowywania istniejącego i przyszłego ustawodawstwa do systemu prawa obowiązującego w Unii Europejskiej. W przepisie tym na pierwszy plan wysunięto te dziedziny prawa, które regulowały sytuację prawną i funkcjonowanie przedsiębiorców. Dotyczyły one:

– zasad wykonywania działalności gospodarczej przez osoby fizyczne i prawne oraz krajowe i zagraniczne:

– powstawania i funkcjonowania spółek, spółdzielni i przedsiębiorstw publicznych:

– ustawodawstwa antymonopolowego oraz

– ochrony własności intelektualnej.

W dniach 21 -22 czerwca 1993 r. w Kopenhadze obradowała sesja Rady UE, podczas której wyrażono wolę rozszerzenia Wspólnoty o kraje Europy.

Geneza integracji i źródła unijnego publicznego prawa gospodarczego cz. II

Jeśli chodzi o orzecznictwo sądowe, to najwyższe znaczenie ma wykładnia dokonywana przez Trybunał Sprawiedliwości i Sąd Pierwszej Instancji w formie uchwał podejmowanych w odpowiedzi na pytania sądów krajowych. Generalnie jednak rola sądu polega na stosowaniu obowiązującego prawa, a nie jego tworzeniu.

Katalog wymienionych źródeł prawa obowiązującego w Unii Europejskiej nie ma charakteru taksatywnego wyliczenia i nie wyklucza innych aktów prawnych, takich jak np.: uchwały, rezolucje, programy, oświadczenia, apele, deklaracje i konkluzje. Doktryna prawa unijnego dla tych aktów prawnych proponuje wspólną nazwę – decyzje sui generis. Częściowe uzasadnienie dla tej nazwy znajdujemy w art. 152 traktatu o powołaniu WE.

Normatywny charakter tych szczególnych decyzji nie jest jednolity. Niektóre z nich wykazują moc prawną podobną do decyzji z art. 189 traktatu. Inne zaś znaczeniem dorównują wielostronnym aktom normatywnym (np. uchwałom, rezolucjom). Są jednak i takie akty prawne, którym trudno byłoby przypisać moc wiążącą (np. apele, oświadczenia, deklaracje).

Na odrębną uwagę zasługują programy Rady Unii, które np. informują o dalszej stopniowej realizacji integracji Unii Europejskiej, określają ogólne warunki swobody osiedlania się na terytorium innych państw członkowskich (por. art. 54 traktatu) lub też ustalają cele w zakresie badań naukowych i rozwoju technicznego (zob. art. 130 traktatu). Programy takie służą zapewnieniu jednolitości decyzji prawnych oraz stanowią w pewnym sensie planowanie działalności wspólnotowej.