Category Papiery Wartościowe

Państwo powinno także nie przeszkadzać i powstrzymywać się od gospodarczej reglamentacji prawnej, rezygnując z opieki i oddziaływania w drodze przyznawania przywilejów, bowiem gospodarujący obywatel zna lepiej potrzeby rynku, który jest najlepszym regulatorem produkcji i podziału.

Istnieją również decyzje sui generis, które jeżeli statuują zakazy bądź nakazy określonego postępowania państwom członkowskim UE oraz o ile można ustalić ich wiążący charakter, podlegają sądowej kontroli legalności i stanowią przedmiot orzekania Trybunału Sprawiedliwości (art. 173 traktatu).

W I połowie lat trzydziestych XX wieku pojawiły się nowe problemy gospodarcze, którym doktryna liberalizmu gospodarczego nie była w stanie przeciwdziałać. Okazało się, że rozwój gospodarczy nie ma charakteru stałego, lecz następuje na przemian z kryzysami. Zauważono istnienie cykli koniunkturalnych, które mają wiele przyczyn narastania problemów społecznych, poczynając od wojen, kryzysów lub zmian ceny ropy naftowej na świecie po nowe odkrycia i wynalazki. Pojawiły się także nierówności ekonomiczne, które ograniczyły równość szans na rynku, o jakiej postanawiała doktryna liberalizmu gospodarczego. Ponadto z jednej strony powstała nadprodukcja wszelkiego rodzaju dóbr, z drugiej zaś bezrobocie i głód powodujące niezadowolenie społeczeństwa. Umowy kartelowe (czyli porozumienia przedsiębiorstw zawierane w celu regulowania cen przez ograniczenie produkcji i konkurencji) doprowadziły do tego, że w praktyce zasady rynku w pełni przestały istnieć.

W doktrynie prawa panuje powszechne przekonanie, iż nie ma państwa bez prawa a prawa bez zasad. Ważne jednak jest to, jakie są to zasady, bowiem mają one do odegrania rolę szczególnej doniosłości.

Doktryna liberalizmu akcentowała, że gospodarka państwa to działalność wielu uczestniczących w obrocie podmiotów gospodarczych. O ile merkan- tylizm opierał się na myśleniu ukierunkowania gospodarczego na cele państwa, o tyle punktem wyjścia liberalizmu gospodarczego było założenie, że cele państwa opierają się na celach jednostek.

W myśl art. 189 ust. 3 traktatu rzymskiego – zmienionego przez traktat z Maastricht, dyrektywy mają jedynie charakter wiążący, jeśli chodzi o zamierzony cel i skutek prawny, tylko wobec państw członkowskich Unii do których są adresowane, nie zaś do ich instytucji, przedsiębiorstw, firm i osób fizycznych. Dyrektywy mogą być również skierowane tylko do jednego państwa członkowskiego UE.

Inny jest także charakter sankcji tych dziedzin prawa: sankcja admini- stracyjnoprawna ma przede wszystkim charakter dyscyplinarny i karny, sankcja cywilnoprawna zaś – charakter majątkowy. Ponadto trudno byłoby również przyjąć, że istnieje w publicznym prawie gospodarczym odrębna kategoria stosunku prawnogospodarczego. Podkreśla się, że w polskim obecnym systemie prawnym wyodrębnienie takie nie jest jeszcze celowe, choćby ze względu na trudności w ustaleniu zakresu (granic) tej dziedziny prawa oraz stosunków regulowanych przez to prawo. I tak część z nich mając charakter stosunków administracyjnych podlegałaby ogólnym zasadom ustalanym przez prawo administracyjne. Inna część, mając charakter stosunków cywilnych, podlegałaby regułom prawa cywilnego lub hand- lowego. Jeszcze inna grupa stosunków finansowych albo dewizowych podlegałaby przepisom prawa finansowego lub dewizowego. Łączenie tych różnych stosunków prawnych, w ramach jednej dziedziny prawa, mogłoby w praktyce doprowadzić do niepożądanych skutków.

Interesy społeczeństwa, poszczególnych grup społecznych i obywateli leżą u podstaw tworzenia w państwie wielu systemów normatywnych oraz standardów i wzorów zachowań. Prawo nie jest jedynym społecznie wykorzystywanym regulatorem zachowań ludzkich ani też wyłącznym zespołem norm społecznych.

Różnorodność regulowanej problematyki nie pozwala na jedną i jednoznaczną definicję tego prawa. I tak jedna z nich określa, iż

Rozporządzenie wymaga także uzasadnienia celowości wydania, a więc określenia przyczyn dla których zostało uchwalane. Obowiązek uzasadnienia celowości wydania jest istotną czynnością formalną tych organów i podlega kontroli prowadzonej przez Trybunał Sprawiedliwości i Sąd Pierwszej Instancji (por. art. 172 traktatu rzymskiego). Niewystarczające uzasadnienie może doprowadzić do uchylenia danego aktu normatywnego.

Nawiązaniem do tego poglądu były koncepcje prawa gospodarczego, jako dziedziny odrębnej, określane szerzej w ustawodawstwie i literaturze byłej NRD i Czechosłowacji, gdzie przyjęto, że prawo gospodarcze było podstawową i odrębną dyscypliną prawa, składającą się z przepisów regulujących stosunki prawne związane z działalnością planową w gospodarce uspołecznionej.

Według dyspozycji art. 173 traktatu o WE zalecenia i opinie nie podlegają z reguły jurysdykcji Trybunału Sprawiedliwości. Nie można jednak stwierdzić, iż zalecenia i opinie nie odnoszą żadnych skutków prawnych. Trybunał Sprawiedliwości w swych orzeczeniach podkreślał, że sądy państw członkowskich Unii, podczas rozwiązywania sporów, są zobowiązane do brania pod uwagę zaleceń i opinii UE, szczególnie jeśli wyjaśniają one dokładniej postanowienia prawa krajowego lub uzupełniają jego regulację.