Statut jest zasadniczym dokumentem opisującym funkcjonowanie szkoły. Określa cele i zadania szkoły, zakres zadań nauczycieli i innych pracowników szkoły, sposób ich wykonywania, zadania zespołów pedagogicznych, zasady oceniania, organizację oddziałów, zajęć dodatkowych dla dzieci i młodzieży, formy opieki i pomocy dzieciom, organizację współdziałania z rodzicami, poradniami i innymi instytucjami. Statut określa także kompetencje organów szkoły, tj.: dyrektora, rady pedagogicznej, samorządu uczniowskiego, rady szkoły oraz rady rodziców i, co bardzo ważne, zasady współdziałania organów szkoły oraz sposób rozwiązywania sporów między nimi. Ta konstytucja szkoły pozwala dyrektorowi zapewniać harmonijną współpracę różnych organów służbowo mu niepodporządkowanych. Uznając wagę tego dokumentu, ustawodawca szerzej omówił go w art. 50 USO, jak również zobowiązał ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania do wydania rozporządzenia ustalającego ramowy kształt statutu odpowiedniego typu szkoły lub placówki. Rozporządzenie takie (DzU z 2001 r. nr 61, poz. 624, zm. z 2002 r. nr 10 poz. 96, z 2003 r. nr 146, poz. 1416, z 2004 r. nr 66, poz. 606) w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół przedstawiło w załącznikach wszystkie statuty ramowe. Ramowe statuty stosuje się w szkołach ogólnodostępnych, integracyjnych i specjalnych dla dzieci i młodzieży oraz w szkołach dla dorosłych. Statut ramowy jest podstawą projektu statutu szkoły lub jego nowelizacji przygotowaną przez radę pedagogiczną i przedstawioną do zatwierdzenia radzie szkoły. Jeżeli w placówce nie ma rady szkoły, rada pedagogiczna swoją prawomocną uchwałą przyjmuje statut. Tylko kurator może uchylić statut szkoły albo niektóre jego postanowienia, jeżeli są niezgodne z prawem.
We wszystkich ramowych statutach w § 5 określa się, że podstawowąjednostką organizacyjną szkoły jest oddział. W przedszkolu liczba dzieci w oddziale nie może przekraczać 25. Ograniczenia występują też w oddziałach integracyjnych i oddziałach specjalnych w szkołach ogólnodostępnych i specjalnych. W pozostałych typach szkół nie ma takich ograniczeń.